شقاق چیست؟
به هر زخم، ترک یا بریدگی عمیق در لایه های پوست شقاق یا فیشر گفته می شود. شایعترین نوع شقاق، مقعدی است. این شقاق درست در لبه مقعد و در نواحی مخاطی آن ایجاد شده و بسیار دردناک است. زیرا که در این ناحیه پایانه های عصبی بسیار زیادی وجود دارند. شقاق به شکل یک زخم یا بریدگی عمیق و در لبه مقعد و درست در خروجی آن ایجاد میشود و معمولاً با چشم قابل مشاهده است.
انواع شقاق
شقاق مقعدی بسته به عمق و میزان پیشرفت بیماری به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می شود.
علائم و نشانه ها
علائم و نشانه های این بیماری معمولاً واضح هستند، ولی با این حال برای تشخیص بیماری لازم است به پزشک مراجعه کنید. زیرا هر یک از این علائم می تواند ناشی از بیماری های مشابه دیگری باشد.
مهمترین علائم بیماری عبارتند از؛
شقاق چیست؟
به هر زخم، ترک یا بریدگی عمیق در لایه های پوست شقاق یا فیشر گفته می شود. شایعترین نوع شقاق، مقعدی است. این شقاق درست در لبه مقعد و در نواحی مخاطی آن ایجاد شده و بسیار دردناک است. زیرا که در این ناحیه پایانه های عصبی بسیار زیادی وجود دارند. شقاق به شکل یک زخم یا بریدگی عمیق و در لبه مقعد و درست در خروجی آن ایجاد میشود و معمولاً با چشم قابل مشاهده است.
انواع شقاق
شقاق مقعدی بسته به عمق و میزان پیشرفت بیماری به دو نوع حاد و مزمن تقسیم می شود.
علائم و نشانه ها
علائم و نشانه های این بیماری معمولاً واضح هستند، ولی با این حال برای تشخیص بیماری لازم است به پزشک مراجعه کنید. زیرا هر یک از این علائم می تواند ناشی از بیماری های مشابه دیگری باشد.
مهمترین علائم بیماری عبارتند از؛
درمان شقاق مقعد
درمان شقاق در افراد مختلف بسته به میزان پیشرفت بیماری و شرایط فرد متفاوت است. معمولاً خط اول درمان برای شقاق های حاد و اولیه استفاده از داروها و درمان های خانگی است. اما وقتی این روشها برای بیش از دو هفته تکرار شود و نتیجه ای حاصل نشود، انجام جراحی الزامی خواهد بود. در ادامه مفصلاً به بررسی هر یک از این روشهای درمانی می پردازیم.
در حال حاضر بهترین روش قطعی از بین بردن شقاق با لیزر درمانی است. در این روش با استفاده از قدرت لیزر در عضله مقعد برشی ایجاد میکنند تا از اسپاسم آن کاسته شده و این کار به بهبودی زخم کمک ویژهای می نماید.
از مزایای لیزر درمانی می توانیم به قطعی بودن این درمان اشاره کنیم. همچنین لیزر بدون درد و خونریزی در کمتر از نیم ساعت برای همیشه شقاق را از بین می برد. از دیگر مزایای این درمان می توان به این موارد اشاره کرد:
بیماری شقاق یا همان فیشر زخم ترک و یا بریدگی عمیقی است که بر روی دریچه مقعدی ایجاد می شود. انقباض و فشار شدید داخل عضله ی مقعدی از ترمیم شدن آن ممانعت به عمل می آورد. شقاق می تواند در هر بخشی از بدن ایجاد شود، اما شایع ترین نقطه ایجاد آن ناحیه مقعدی است.
بیماری شقاق یکی از رایج ترین بیماری های نشیمنگاهی است که در حدود ۵۰ درصد از افراد مشاهده می شود. همچنین این بیماری در زنان و مردان به یک نسبت شایع است. اما ممکن از زنان در دورهای از زندگی مثل دوران بارداری یا زایمان بیشتر به این بیماری مبتلا شوند.
علت شقاق چیست؟
علت این بیماری با فشار و اسپاسم شدید داخل عضله در ارتباط است. در مواردی بیماری هایی که داخل روده به وجود آمده نیز می تواند خطر ابتلا به شقاق را افزایش دهند. مهمترین موارد مرتبط با این بیماری عبارتند از؛
♦ یبوست و اسهال مزمن
♦ بارداری و زایمان سخت
♦ جابجایی اشیا سنگین
♦ عادت به زور زدن برای دفع مدفوع
♦ شستشوی خشن و خشک کردن مقعد با دستمال های زبر
♦ کهولت سن
♦ رابطه جنسی مقعدی
همچنین بیماری های کرون روده، سرطان، بیماریهای مقاربتی و سل و سیفلیس می توانند در ایجاد این بیماری نقش داشته باشند.
موثرترین روش قطعی درمان شقاق
علائم شقاق چیست؟
این بیماری علائم و نشانه های واضحی را ایجاد میکند که تشخیص آن را برای بیمار پزشک راحتتر کرده است.
رایج ترین نشانه ی شقاق درد شدید مقعد و خونریزی است. همانطور که اشاره شد، مقعد مملو از پایانه های عصبی و عضلاتی است که به عمل دفع کمک می کنند،هر آسیبی در این ناحیه از بدن می تواند با درد شدیدی همراه شود. از دیگر علائم می توانیم به این موارد اشاره کنیم.
♦ درد شدید ناحیه مقعد
♦ قرمزی و التهاب اطراف دریچه مقعد
♦ خونریزی قطره ای یا مشاهده خون در مدفوع، خون قرمز و روشن
♦ سوزش و خارش
♦ مشاهده زخم طولی و عمیق بر روی ناحیه مخاطی مقعد
انواع شقاق چیست؟
به طور کلی بیماری شقاق و دو نوع حاد و مزمن تقسیم میشود. انواع بیماری بر حسب پیشرفت عارضه دسته بندی شده است.
فیشر حاد: در این موارد علائم بیماری شدیدتر بوده ولی زخم در پوشش مخاطی ناحیه مقعد ایجاد شده پس عمق کمتری داشته و احتمال ترمیم آن با روش های خانگی وجود دارد.
فیشر مزمن: در این موارد علائم بیماری پیشرفت کرده و درد و خونریزی شدید تر می شود که عمق زخم به عضله مقعدی رسیده و درمان پیچیدهتر از نوع حاد است.
پیشگیری
برای پیشگیری از درگیری با این بیماری لازم است نکات زیر را مد نظر قرار دهید:
♦ مصرف فیبر بیشتر برای جلوگیری از یبوست
♦ نوشیدن ۸ لیوان آب در طول روز
♦ ۳۰ دقیقه ورزش و ترجیحاً پیاده روی
♦ پرهیز از نشستن طولانی مدت
♦ رعایت بهداشت مقعد
♦ استفاده از لباسهای نخی و گشاد
♦ پرهیز از به تاخیر انداختن دفع
♦ پرهیز از زور زدن حین دفع
♦ پرهیز از جابجایی اشیا سنگین
عوارض
عوارض این بیماری وقتی ایجاد میشود که بیمار برای درمان مراجعه نکند و یا درمان با تاخیر انجام شود. یکی از مهمترین عوارض این بیماری کم خونی یا آنمی است که در نتیجه خونریزی های متعدد مقعد ایجاد میشود. در این موارد بیمار علاوه بر علائم بیماری ممکن است دچار سردرد، سرگیجه، ضعف و بی حال شود. در مواردی دیگر علائم بیماری پیشرفته تر شده و زخم شقاق عمیق تر از قبل خواهد شد.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
بهت است به محض مشاهده اولین علائم شقاق با پزشک متخصص جراح عمومی در مورد درمان مشورت کنید. چرا که هرچقدر دیر تر برای درمان شقاق اقدام شود، عمق زخم بیشتر شده، درمان پیچیدهتر و طول درمان بیشتر از قبل خواهد شد.
برای درمان فیشر به چه پزشکی مراجعه کنیم؟
برای درمان این بیماری باید از متخصص جراحی عمومی کمک بگیرید. کار این متخصص تسلط بر جراحی بخشهای مختلف بدن است. پس می تواند بهترین گزینه برای درمان شقاق باشد. اگر در حال حاضر به جراح دسترسی ندارید، میتوانید از پزشک عمومی در تشخیص بیماری نیز کمک بگیرید.
تشخیص
کار تشخیص این عارضه با یک معاینه ساده انجام میشود. در مراحل بعدی و در صورت لزوم جهت تشخیص علت شقاق پزشک از روش های دیگری مانند کولونوسکوپی، عکسبرداری و غیره نیز استفاده می کند.
از آنجایی که شقاق با درد بسیار شدید همراه است معمولا پزشک جهت تشخیص بیماری از بی حسی موضعی برای معاینه مقعد استفاده می کند.
دیگر روشهای تشخیص این بیماری عبارتند از :
♦ کولونوسکوپی : کولونوسکوپی یک لوله باریک و طویل است که به منظور مشاهده داخل روده بزرگ انجام میشود.
♦ آنوسکوپی : این آزمایش به منظور مشاهده انتهای مقعد انجام میشود.
♦ سیگموئیدوسکوپی : این آزمایش نیز به منظور به بررسی بخش انتهایی روده یا همان سیگموئید انجام میشود.
درمان زخم مقعد
به نقل از وب سایت کلینیک نوین، برای درمان شقاق راه های متنوعی وجود دارد؛ هر یک از این درمان ها، میزان اثربخشی متفاوتی دارند. اولین خط درمان این بیماری، درمان های خانگی و دارویی است، اگر در طی ۲ هفته بیماری با این روشهای برطرف نشد، باید برای جراحی ( سنتی یا لیزر) اقدام کنید.
روشهای درمان فیشر عبارتند از :
لیزر : در این روش با استفاده از لیزر زخم شقاق برداشته میشود. لیزر سرپایی و بدون درد یا خونریزی انجام میشود.
جراحی : در این در طی عمل جراحی زخم شقاق برداشته میشود. جراحی را باید بیمارستان و تحت بیهوشی انجام داد.
داروها : برای درمان این بیماری پماد های هیدروکورتیزون، ام جی و آنتی فیشر تجویز میشود. از مصرف این پماد بیشتر از ۲ هفته اجتناب نمایید. زیرا مصرف بیش از این مدت میتواند عوارض مختلفی را در پی داشته باشد.
درمان خانگی : روشهای درمان خانگی به منظور کنترل بیماری انجام میشوند و تاثیری در رفع بیماری ندارند. این درمان ها شامل مصرف فیبر کافی، نوشیدن آب، ورزش و نشستن در آب گرم میشود.
همه افراد می تواند در هر سنی به این بیماری مبتلا شوند، اما این عارضه در بین زنان شایعتر از مردان است. خوشبختانه راه درمان قطعی این بیماری کشف شده است. در ادامه این بحث قصد داریم به بررسی بیشتر این بیماری، علت ها، علائم؛ عوارض و راه های درمان این بیماری بپردازیم :
شقاق یا فیشر از رایج ترین بیماریهای نشیمنگاهی است که باعث ایجاد زخم یا ترک عمیق در مقعد می گردد. این زخم می تواند باعث التهاب و درد و سوزش مقعد شود.
بیماری شقاق میتواند نوک سینه ها و یا در کنار لب ها هم ایجاد شود. با این حال یکی از رایج ترین بخش های بدن برای ایجاد شقاق ناحیه مقعدی است.
شقاق بسته به اینکه عمق زخم چقدر است و یا چه مدتی از شروع بیماری گذشته به دو نوع حاد و مزمن تقسیم میشود.
. شقاق حاد : وقتی کمتر از 2 هفته از شروع بیماری گذشته شقاق از نوع حاد است. در این مرحله علائم بیماری شدید است ولی عمق زخم شقاق کمتر است.
. شقاق مزمن : وقتی بیشتر از 2 هفته از شروع علائم بیماری گذشته و برای درمان آن اقدامی انجام نشده است. عمق زخم بیشتر شده و می تواند عضله ی مقعدی را نیز شکاف دهد.
دلیل مشخص و معینی برای این بیماری وجود ندارد. ولی معمولاً فشار و اسپاسم شدید در عضله علت ایجاد این بیماری است. معمولاً موارد زیر می توانند علت ایجاد این بیماری باشند.
. وارد کردن فشار به مقعد حین دفع
. یبوست مزمن
. بارداری
. اسهال مزمن
. زایمان
. عدم رعایت بهداشت
. خشک کردن مقعد با دستمال های زبر
. کهولت سن
. اضافه وزن
در صورت تجربه اولین علائم این بیماری، یعنی احساس درد در مقعد، مشاهده خونریزی بی دلیل، یا احساس سوزش و خارش شدید مقعد می بایست با پزشک در مورد درمان این بیماری مشورت کنید.
برای تشخیص این بیماری می توانید از پزشک عمومی مشاوره بگیرید، پزشک عمومی بعد از تشخیص ممکن است مصرف پماد را به بیمار تجویز کند و توصیه کند که در صورت عدم درمان با این پماد ها به متخصص جراح مراجعه کنید.
اگر شقاق در طی 2 هفته به مصرف پماد و تغییر در سبک زندگی ترمیم نشد، باید برای انجام جراحی (لیزر یا سنتی) به متخصص جراح مراجعه کنید.
درمان این بیماری بستگی به مرحله بیماری دارد. همانطور که اشاره هم کردیم، اولین خط درمان شقاق مصرف پماد و دارو و تغییرات عمده در سبک زندگی است. در صورت عدم درمان باید برای جراحی آماده شوید. رایج ترین روشهای درمان این بیماری عبارتند از :
سریع ترین راه برای درمان شقاق لیزر درمانی است. لیزر شقاق را باید در کلینیک و تحت بی حسی موضعی انجام دهید. لیزر بدون اینکه درد یا خونریزی ایجاد کند، برشی را در عضله ایجاد میکند. به این ترتیب با رفع فشار و اسپاسم شدید مقعد، به سرعت و بعد از لیزر بیمار کاهش درد را تجربه می کند.
از مزایای لیزر درمانی می توانیم به این موارد اشاره کنیم :
. درمان سرپایی در نیم ساعت
. بدون نیاز به بستری در بیمارستان
. بدون درد یا خونریزی
. درمان فوری و قطعی بدون بازگشت مجدد
. صرفه جوی در زمان و هزینه ها
برای جراحی سنتی باید به بیمارستان مراجعه کنید، در این جراحی پزشک ناگزیر است تا بخشی از عضله ی مقعدی را قطع کند. این جراحی خطرناک است، زیرا می تواند عوارض متعددی را ایجاد کند. یکی از مهمترین عوارض این بیماری، احتمال عفونت و یا بی اختیاری در کنترل مدفوع و گاز روده است.
برای انجام جراحی سنتی باید بیمار بیهوش شود، و این مورد شاید برای همه بیماران بخصوص کهنسالان امکان پذیر نباشد. اما لیزر را همه افراد باید هر شرایط سلامتی و سن می توانند انجام دهند.
در مواردی که شقاق در موضعی حساس واقع شده و ریسک بی اختیاری و آسیب اسفنکتر بیشتر است، فیشرکتومی تجویز میشود.
در این جراحی با تیغ جراحی برشی عمق در عضله و در اطراف زخم شقاق ایجاد می کنند، با این کار از فشار و اسپاسم شدید عضله کاسته خواهد شد و به تدریج زخم ترمیم میشود. این جراحی هم ممکن است باعث بی اختیاری و عفونت مقعدی شود.
روشهای درمان خانگی را باید در کنار سایر روشها رعایت کنید، تا به ترمیم سریع زخم کمک کرده و از عود مجدد شقاق جلوگیری کنید.
روشهای خانگی درمان شقاق عبارتند از :
. فیبر : همه بیماران باید در روز 30 الی 35 گرم فیبر بخورند. فیبر به منظور درمان یبوست که مهمترین علت این بیماری است، توصیه میشود. برای دریافت فیبر کافی باید در طول روز از انواع میوه ها، سبزیجات و غلات استفاده نمایید.
. نوشیدن آب : آب می تواند به نرم کردن مدفوع کمک کند. زیرا مهمترین دلیل این بیماری و نیز عود مجدد آن دفع مدفوع خشک و یا زور زدن برای دفع مدفوع است. برای این منظور نوشیدن حداقل 8 لیوان آب را در دستور رژیم غذایی خود قرار دهید.
. ورزش : انجام ورزش و تحرک بدنی می تواند حرکات روده را تنظیم نماید. حتما در طول روز 30 دقیقه را ورزش و ترجیحاً پیاده روی نمایید.
. نشستن در آب گرم : گرما می تواند گردش خون در مقعد را افزایش داده و باعث ترمیم زخم شود. برای این منظور یک لگن را از آب گرمم پر کنید و برای 20 دقیقه در آن بنشینید.
در حدود 20% از موارد شقاق با مصرف پماد درمان می شوند، البته که در بیشتر موارد شقاق بعد از طی مدتی مجدد عود می کند. اما در هر حال پزشکان در ابتدا مصرف پماد برای درمان شقاق را توصیه میکنند. تا در صورت عدم رفع بیماری، دیگر روشها یعنی جراحی انجام شود. مهمترین پماد های رفع شقاق عبارتند از :
. پماد های آنتی فیشر
. پماد لیدوکائین
. پماد گلیسیرین تری نیترات
. مسدود کننده کانال کلسیم
. پماد تتراسایکلین
بیماری شقاق مقعد یکی از آزاردهنده ترین بیماری های نشیمنگاهی است. درد شدید شقاق در تمام طول روز احساس میشود و با دفع مدفوع شدت می گیرد بنابراین بهتر است استفاده از پماد را کنار بگذارید و در اولین فرصت برای قطعی درمان این بیماری اقدام کنید.
شقاق مقعد یا همان فیشر به زخم ترک یا بریدگی عمیق گفته می شود که عضله مقعد را به دو نیم تقسیم میکند. شقاق می تواند درد نوک سینه لب یا هر جای دیگری از بدن ایجاد شود اما شایعترین نقطه ایجاد آن ناحیه مقعدی است چرا که معمولاً مقعد برای تخلیه مدفوع تحت فشار شدید قرار می گیرد.
انواع بیماری به دو نوع زیر تقسیم می شود:
تشخیص
تشخیص این بیماری کار مشکلی نیست و به گذشته با این معاینه ساده مقعدی می تواند این بیماری را تشخیص دهد. اما از آنجایی که من بیمار درد شدید را احساس میکند پزشک مجبور می شود برای معاینه نیز بی حسی موضعی به مقعد تزریق کند.
در مواردی نیز برای تشخیص علت شقاق انجام آزمایشات مثل کولونوسکوپی به بیمار توصیه میشود.
همانطور که توضیح دادیم علت این بیماری فشار اسپاسم شدید داخل عضله است بنابراین برای رفع آن نیز باید این اسپاسم را رفع کرد و این عمل تنها با انجام جراحی میسر است.
مصرف پماد درمان خانگی ممکن است در رفع ترشحات موثر باشد ولی تجربه نشان داده بیمارانی که با این روش درمان شدند بعد از مدتی دچار عود مجدد بیماری شدیدتر از قبل است.
برای جراحی شقاق روش های مختلفی وجود دارد که در ادامه به آنها اشاره میکنیم؛
بهترین روشی که تا الان برای درمان شقاق کشف شده از لیزر است. لیزر سرپایی بدون درد و خونریزی شقاق را از بین میبرد . در واقع نیروی لیزر برشی در عضله ایجاد کرده تا اسپاسم آن رفع شود به این ترتیب زخم ترمیم میشود و در همان ساعت های اولیه پس از لیزر بیمار کاهش درد قابل توجهی را تجربه می کند.
از مزایای لیزر درمانی می توانیم به این موارد اشاره کنیم؛
انجام جراحی و به بیمارستان مراجعه کنید. اسفنکتروتومی تحت بیهوشی انجام میشود و مراحل آن شامل قطع قسمتی از عضله مقعدی با تیغ جراحی به منظور رفع اسپاسم و فشار داخل آن است.
اسفنکتروتومی یا همان عمل جراحی شقاق بسیار حساسی است چرا که ممکن است و اعصاب و عضله مقعد آسیب وارد شده و بیمار دچار بی اختیاری در کنترل گاز و مدفوع شود برآوریم اسفنکتروتومی به روز در موارد خاص به هیچ بیماری توصیه نمی شود.